کریپتوکارنسی چیست ؟ توضیح ساده برای مبتدیان
در تصور بسیاری از کسانی که به تازگی با دنیای کریپتوکارنسی‌ها آشنا شده‌اند، مفاهیمی چون ارز دیجیتال، کریپتوکارنسی، بلاکچین و …، مفهومی یکسان را تداعی می‌کنند. عده زیادی از منابع فارسی زبان نیز به اشتباه، ارزهای دیجیتال را معادل کریپتوکارنسی در نظر گرفته‌اند. حال آن که واقعیت چیز دیگری است. مبحث مورد نظر در این مقاله را با طرح این سوال آغاز می‌کنیم که آیا ارزهای دیجیتال همان کریپتوکارنسی‌ها هستند؟
آیا ارز دیجیتال همان کریپتوکارنسی است؟
پاسخ ساده‌ای که به این سوال باید داده شود این است؛ خیر! ارز دیجیتال در واقع به گونه‌ای از دارایی‌های دیجیتال گفته می‌شود که ماهیت فیزیکی نداشته و به صورت الکترونیکی و در بستر اینترنت قابل عرضه، دسترسی و تملک می‌باشند. برخی از این ارزها، توسط سازمان‌ها، دولت‌ها و نهادهای واسطه اداره می‌شوند و مسئول حفظ امنیت، نگهداری و عرضه آنها، همین سازما‌ن‌های واسطه هستند. ارزهای دیجیتالی که در این قشر قرار می‌گیرند، شامل انواع مختلفی هستند. از جمله وب‌مانی، پرفکت مانی. اما برخی دیگر از ارزهای دیجیتال هستند که توسط هیچ سازمان یا نهاد واسطه‌ای مدیریت نمی‌شوند هیچ دولت واسطه‌ای نمی‌تواند در آنها دستکاری و تداخل ایجاد کند. به این نوع از ارزهای دیجیتال، کریپتوکارنسی گفته می‌شود.
کریپتوکارنسی، نوعی ارز دیجیتال است!
ارزهای دیجیتالی که بطور مستقل از سازمان‌ها اداره می‌شوند و از تکنولوژی رمزنگاری برای تضمین امنیت استفاده می‌کنند، کریپتوکارنسی نامیده می‌شوند. معروف‌ترین کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) یا رمزارز، بیت‌کوین است. البته محبوبیت، توسعه و رشد کریپتوکارنسی‌ها آنقدر وسیع و سریع بوده است که استفاده از واژه ارز دیجیتال برای آنها، پدیده‌ای دور از تصور و واقعیت نیست. چرا که به زودی، رمزارزها، تمام جهان را به تسلط خود درخواهند آورد و این موضوع، باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در ماهیت دنیا، شکل و شمایل آن و نوع کارکرد سیستم‌ها خواهد شد. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی ویژگی‌های رمزارزها، چیستی و چرایی آنها بپردازیم.
کریپتوکارنسی چیست؟
کریپتوکارنسی ( Cryptocurrency )، از دو واژه مجزا تشکیل شده است. Crypto به معنای رمزنگاری شده و Currency به معنای ارز. مشخص است که ترکیب این دو واژه با یکدیگر، ایجاد مفهومی معادل با این را پدید می‌آورد: ارز رمزنگاری شده. برای این مفهوم، عبارت‌های دیگری نیز به کار گرفته می‌شود. رمز ارز و ارز رمز پایه نیز از دیگر مفاهیم مطرح شده برای آن هستند. رمز ارز به نوعی ارز دیجیتال یا ارز مجازی گفته می‌شود که از علم رمزنگاری یا کریپتوگرافی برای تامین امنیت شبکه و معاملات و تراکنش‌های آن استفاده می‌کند. به جرات می‌توان گفت که دلیل محبوبیت و همه‌گیری رمزارزها نیز همین واقعیت وجودی آنهاست. چرا که استفاده از فرآیند رمزنگاری در آنها، امنیتی را بوجود می‌آورد که باعث می‌شود بسیاری از مشکلات موجود در سایر شکل‌های پولی و ارزی را تجربه نکنند.
بلاکچین و نقش آن در کریپتوکارنسی
بسیاری از رمزارزهایی که در حال حاضر در دنیای دیجیتال وجود دارند از سیستم‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین برای حشر و نشر اطلاعات استفاده می‌کنند. بلاکچین، همانطور که پیش از این به آن پرداخته‌ایم، یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است که سوابق موجود در آن برای همه اعضای استفاده کننده و کاربران، مشهود و قابل دسترسی است. برای آشنایی با تعریف بلاکچین، ویژگی‌ها و کاربردهای آن، به مقاله‌ای که پیشتر تحت عنوان « بلاکچین چیست؟ معرفی و کاربرد‌ها » منتشر کردیم مراجعه نمایید. نکته مهمی که در مورد رمزارزها وجود دارد این است که:
رمزارزها، گونه‌ای از ارزهای دیجیتال هستند. اما هر ارز دیجیتال، رمزارز نیست!
دلیل بارز و مشخصی که در این مورد وجود دارد نیز به استفاده از فنآوری بلاکچین در ساختار رمزارزها برمی‌گردد. چرا که پیش از روی کار آمدن بیت کوین به عنوان اولین رمزارز، ایده‌ها و تئوری‌های بسیاری در این خصوص مطرح شده بود و پروژه‌هایی نیز به اجرا در آمده بودند. اما استفاده از بلاکچین بود که باعث رشد یکباره و ایجاد جهشی در ساختار این پدیده‌ها شد. حال خوب است نگاهی به تاریخچه ارزهای دیجیتال نیز داشته باشیم.
یک سوال مهم! تفاوت بلاکچین و کریپتوکارنسی چیست؟
این سوال را پیش از این نیز در مقالات CCPost مطرح کرده بودیم. اما لازم است بار دیگر نیز به آن پرداخته و جواب مختصر آن را با هم مرور کنیم. بلاکچین، در واقع تکنولوژی‌ای است که به ثبت و ضبط اطلاعات بصورت غیرمتمرکز و رمزنگاری شده می‌پردازد. در حالی که رمزارزها یا کریپتوکارنسی، شکلی از پول هستند که روی شبکه بلاکچین اجرا شده‌اند. در واقع اگر بخواهیم بلاکچین را همچون یک ظرف در نظر بگیریم، رمزارزها، مظروف‌هایی هستند که در این ظرف قرار می‌گیرند! در واقع، رمزارزها، محتواهایی هستند که به عنوان یک واحد پولی مستقل مورد پذیرش قرار گرفته‌اند و بستر اجرا کننده آنها، شبکه‌های بلاکچینی می‌باشند. این ساده‌ترین تعریفی است که از تفاوت بین این دو می‌توان بیان کرد.
از IBM تا بیت کوین؛ مروری گذرا به تاریخچه ارزهای دیجیتال
وقتی از امنیت در تبادل اطلاعات صحبت می‌شود، در ساده‌ترین حالت منظورمان این است که می‌خواهیم پیام یا اطلاعاتی را برای گیرنده مشخصی بفرستیم، اما به مجموعه ابزارها، کانال‌ها و بسترهای ارتباطی که بین ما و گیرنده وجود دارد، اطمینان نداریم. بنابراین به دنبال راهکاری هستیم که خطر آسیب دیدن پیام یا تغییر یا سرقت آن در میانه راه به حداقل ممکن کاهش یابد. با استناد به این تعریف می‌توان دریافت که بحث رمزنگاری و دغدغه‌های مربوط به آن، به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. یکی از قدیمی‌ترین این روش‌ها، رمزنگاری سزار بود که شهرت جهانی دارد. در این روش، هر حرف الفبای استفاده شده در کلمات، با سه حرف بعد از خودش جابجا می‌شده است. البته رمزنگاری در دنیای امروز به شکل‌های پیچیده‌تری انجام می‌شود که مسئولیت آن به عهده کامپیوترهاست.
در مورد ارزهای دیجیتال و تامین امنیت در تبادل اطلاعات مالی، بد نیست نگاهی به تاریخچه آن از سال ۱۹۶۰ میلادی تا رونمایی بیت کوین در سال ۲۰۰۸ داشته باشیم.
- سال ۱۹۶۰: شرکت IBM با همکاری خطوط هواپیمایی آمریکا اقدام به راه‌اندازی خط SABRE نمودند که نقطه‌ای برای شروع ارزهای مجازی بود. این سرویس، یک سیستم نیمه اتوماتیک برای تبدیل وجه نقد به ارز دیجیتالی محلی (Local) با استفاده از تلفن همراه بود.
- سال ۱۹۷۰: بانک‌ها شروع به استفاده از کامپیوتر برای دنبال کردن تراکنش‌ها و معاملات بین شعب مختلف و دیگر بانک‌ها کردند. در این زمان، اولین شکل از پول‌های الکترونیکی روی کار آمدند.
- سال ۱۹۸۰: شرکت Minitel برای انجام پرداخت در خانه معرفی شد و بانک‌هایی در آمریکا شروع به بانکداری اینترنتی با استفاده از اینترنت نمودند.
- سال ۱۹۹۰: اولین ارز مجازی که امکان انتقال وجه به صورت ناشناس را فراهم کرد در این زمان معرفی شد. نام این ارز، David Chaum’s Digi Cash بود.
- سال ۱۹۹۸: شرکت پی‌پال به عنوان یک مرجع برای انتقال پول الکترونیکی در تمام دنیا و با استفاده از آدرس ایمیل روی کار آمد.
- سال ۲۰۰۸: ساتوشی ناکاموتو با انتشار وایت پیپر بیت کوین، اولین رمزارز مبتنی بر بلاکچین را معرفی کرد و بعد از گذشت ۱۲ سال از رونمایی آن، همچنان به عنوان پدر رمزارزها و ارزشمندترین ارز دیجیتال شناخته می‌شود.
تفاوت رمزارز با سایر شکل‌های پولی
- اولین تفاوتی که بین رمزارزها و سایر پول‌های موجود در جهان وجود دارد، ماهیت فیزیکی آنهاست. رمزارزها، ماهیت فیزیکی نداشته و تماماً کدهای کامپیوتری هستند که روی شبکه بلاکچین و در بستر اینترنت طراحی و راه‌اندازی شده‌اند.
- استفاده کردن از رمزارزها، نیاز به واسطه‌ای برای نظارت بر تراکنش‌ها و صحت و سقم اطلاعات مبادله شده ندارد. در این سیستم‌ها، هر شخص می‌تواند با استفاده از مبادله همتا به همتا یا P2P، مبلغ مشخص از ارز را به دیگری بفرستد.
- معاملات انجام شده در رمزارزها، قابل برگشت نبوده و اگر مقداری از این ارزها جابجا شوند، امکان برگشت تراکنش وجود ندارد. در صورتی که در مورد پول‌های کاغذی این طور نیست و می‌توان با انجام پیگیری‌های لازم، تراکنش را لغو کرده یا مبلغ آن را استرداد نمود.
- پشتوانه رمزارزها نیز متفاوت از سایر اشکال پولی است. از آنجا که این پول‌ها دارای نهاد واسطه برای مدیریت و نظارت نمی‌باشند، تنها پشتوانه‌ای که دارد، میزان تقاضا و پذیرش و اعتماد کاربران و مردم نسبت به آن است.
ویژگی رمزارزها چیست؟
کریپتوکارنسی‌ها یا رمزارزها به دلیل داشتن خصوصیات و ویژگی‌های منحصربفردی که دارند، مورد پذیرش و مقبولیت بسیار زیاد قرار گرفته‌اند. مهم‌ترین ویژگی‌هایی که رمزارزها دارند به شرح زیر هستند:
- ماهیت دیجیتالی: رمزارزها، کدهای صفر و یکی هستند که در شبکه ثبت می‌شوند. به عبارت دیگر، این رمزارزها تنها ماهیت دیجیتالی داشته و بصورت فیزیکی قابل دسترسی و دستیابی نیستند.
- غیرمتمرکز بودن: مهم‌ترین ویژگی ارزهای رمزنگاری شده، تمرکز زدایی در آنهاست. هیچ موسسه متمرکز واحدی وجود ندارد که بتواند کنترل رمزارزی مانند بیت کوین را به دست بگیرد. در واقع، افراد بدون هیچ واسطه‌ای قادر خواهند بود اقدام به خرید و فروش سرمایه دیجیتالی خود کنند.
- ناشناس بودن: برای تبادل اطلاعات در شبکه رمزارزهای مبتنی بر بلاکچین، احتیاجی به تائید و احراز هویت نمی‌باشد. در واقع در این سیستم‌ها هر کس با شناسه کیف پول دیجیتالی خود شناخته می‌شود و تنها آدرسی که از افراد باقی می‌ماند، همین آدرس کیف پول آنهاست.
- کاهش هزینه‌های تراکنش: از آنجا که ارزهای رمزنگاری شده بدون واسطه مبادله می‌شوند، احتیاجی به انجام هزینه‌های گزاف برای کارمزد و کاربهای آنها نمی‌باشد. از طرفی، انجام بدون واسطه تراکنش‌ها نیز باعث شده است که سرعت تراکنش‌ها نیز تا حد زیادی افزایش یابد.
- تجارت جهانی و بدون مرز: ارزهای رمزنگاری شده، امکان انجام معاملات بین‌المللی را بدون در نظر گرفتن تحریم‌ها و مناقشات سیاسی انجام داد. برای رمزارزی مانند بیت کوین مهم نیست که کدام کشور در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته باشد! از این رو، امکان تجارت جهانی و بدون مرز را فراهم آورده است.
منظور از توکن و کوین در مفاهیم رمزارزها چیست؟
اگر مدتی است که با دنیای کریپتوکارنسی‌ها آشنا شده‌اید، حتماً با مفاهیمی همچون توکن و کوین آشنا هستید. اما تفاوتی که در بین این دو وجود دارد چیست؟ در حالت کلی می‌توان گفت که کوین‌ها، ارزهای مستقلی هستند که شبکه بلاکچین اختصاصی خود را داشته و برای خرید و فروش‌های مستقل استفاده می‌شوند. در حالی که توکن‌ها، سهم یک شرکت یا پروژه را مشخص می‌کنند. توکن‌ها در اکثر موارد برای عرضه اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
توکن نیز نوعی ارز دیجیتال است؛ با این تفاوت که بلاکچین مستقل و جداگانه‌ای برای خود نداشته و از بلاکچین‌های دیگر برای توسعه خود استفاده می‌کند. توکن‌ها از نقطه نظر طراحی و اجرا، بسیار ساده‌تر از کوین‌ها می‌باشند. چرا که برای توسعه خود نیازی به طراحی بلاکچین جداگانه نبوده و بستر مستقلی برای اجرا ندارند. در حالت کلی، کوین‌ها می‌توانند به عنوان ارز مورد استفاده قرار گرفته اما توکن‌ها بیشتر برای کاربرد در برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شده‌اند.
