مفاهیم پایه ارزهای دیجیتال

دنیای ارزهای دیجیتال، هر روز دامنه خود را وسیع‌تر کرده و خود را بر جهان بیش از پیش می‌کند. با ظهور ارز دیجیتال بیت کوین، دنیا مفهومی به خود دید که باعث تغییر زیرساخت‌های فکری حاکم بر جهان وب شد. از آنجا‌‌ئیکه تقریباً تمامی مفاهیم و پارادایم‌هایی که گرداننده دنیای مدرن هستند، بر پایه وب و دنیای اینترنت بنا نهاده شده‌اند، ظهور بلاکچین، رمزارزها و شبکه غیرمتمرکز توزیع شده آن باعث شد که تغییر عظیمی در نگرش به آینده جهان ایجاد شود. بلاکچین، ظرف بزرگی است که ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین، اتریوم یا ریپل، تنها قطره‌های کوچکی در دریای بیکران آن به چشم می‌آیند. با وجود اینکه تقریباً۱۱ سال از پدید آمدن بیت کوین و حضور عملی آن در دنیا می‌گذرد، اما همچنان عده کثیری از مردم جهان حتی از چنین پدیده‌ای اطلاع ندارند یا اینکه فقط اسم آن را شنیده‌اند.

طبق برآوردهای اتجام شده، تنها چیزی حدود ۱۰ درصد از مردم جهان با مفهوم بیت کوین به صورت واقعی آشنا هستند. به عقیده بسیاری از نظریه‌پردازان، بلاکچین و محتویات درون آن، سازنده پایه‌های عصر بعدی خواهند بود. برخی دیگر نیز بر این اعتقادند که بعد از عصر کشاوری، عصر صنعتی و عصر اطلاعات که در کتاب موج سوم آلوین تافلر از آن‌ها یاد شده است، حال نوبت عصر بلاکچین است که به عنوان عصر دموکراسی هم شناخته می‌گردد. به دلیل تازگی این مفاهیم، قصدمان این است که با تدوین این مقاله، مفاهیم پایه ارزهای دیجیتال را از ابتدا تا جایی که برای شروع تازه‌کارها لازم است را توضیح دهیم. با ما همراه باشید تا گشت و گذاری در دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال داشته باشیم و با پدیده‌ها و مفاهیم درون آن آشنا شویم.

نکته اول؛ رمزارزها، شکل جدیدی از پول هستند

مدت‌ها پیش، برای انجام معاملات بین انسان‌ها، از سیستم تبادل کالا به کالا استفاده می‌شد. یک کشاورز که به تازگی محصولات خود را برداشت کرده بود، قسمتی از محصولات خود را در ازای یک گاوآهن به آهنگر می‌داد. آهنگر نیز تولیدات خود را صرف چیزهایی می‌کرد که لازمه زندگی‌اش بود. در آن زمان، مشاغل بسیار محدودتر از امروز بودند و شکل روابط انسان‌ها نیز به پیچیدگی دنیای مدرن نبود. بلکه انسان‌ها بصورت قبلیه‌ای زندگی می‌کردند و صرفاً به دنبال تامین غذا و امنیت خود بودند. اما با اندکی پیچیدگی بیشتر، انسان‌ها دریافتند که استفاده از شیوه تبادل کالا به کالا مستلزم متقبل شدن زحمت زیاد برای جابجایی‌ها هستند. در بسیاری مواقع نیز ممکن بود توافقات به گونه‌ای منصفانه و عادلانه صورت نگیرند. بنابراین از همان زمان، انسان به فکر ایجاد یک مفهوم جدید شد که «پول» نام داشت

پول، یک توافق بین انسان‌هاست

قبل از هر چیز لازم است بدانیم که پول، به هر شکلی که می‌خواهد باشد، در واقع یک توافق بین انسان‌هاست. مثلاً در روزگار دوران کشاورزی، انسان‌ها بر سر این مساله توافق داشتند که تبادل کالا به کالا، بهترین گزینه برای داد و ستد می‌باشد. اما بعد از آگاه شدن از مشکلات این روش، دریافتند که شاید بهتر باشد به یک «توافق» جدید برسند. در همان روزگار عصر کشاورزی، مردم هر منطقه با علم به این موضوع، یک سری از کالاهای خاص را به عنوان واحد پولی منطقه خود در نظر می‌گرفتند. معمولاً این اقلام، چیزهایی بودند که به آسانی یافت نمی‌شدند. مثلاً سنگ‌های کم‌یاب، صدف‌های دریایی و برخی فلزات خاص. برخی دیگر از قبایل نیز چیزهای عجیب‌تری را برمی‌گزیدند. مثلاً جامعه Yap در مجموعه جزایر میکرونزیا، از سنگ‌های Rai استفاده می‌کردند که قطری حدود ۳ متر و چندین تن وزن داشتند!

استفاده از طلا و نقره نیز به دلیل کمیاب بودن و مقاومت بالایی که دارند، خیلی زود به عنوان یک توافق جدید انتخاب شدند و تا سالیان سال، واحد پولی در بسیاری از مناطق جهان بودند. بعدها نیز حکومت‌ها اقدام به ضرب سکه از طلا و نقره کردند و واحدهای پولی ملی هر کشور بوجود آمد. بعد از گذشت سالیان و همه‌گیری سکه‌ها، راه‌حلی برای مشکلات ناشی از جابجایی سکه‌های فراوان ایجاد شد. چرا که حمل سکه‌های طلا، معزلی بود که با راهزن‌ها و دشواری‌های حمل و نقل روبرو بود. بنابراین مراکزی بوجود آمدند که در ازای نگهداری از این سکه‌ها، رسید‌هایی را به صاحبان آن‌ها می‌دادند. در واقع آن صرافی‌مانند‌هایی که در آن زمان بوجود آمدند، اجداد بانک‌های امروزی بودند. شاید شنیده باشید که ارز یک کشور دارای پشتوانه طلا بوده است! این موضوع از همین جا نشات می‌گیرد. البته امروزه تقریباً تمامی پول‌های جهان بدون پشتوانه هستند و بانک‌ها بدون هیچ محدودیتی اقدام به چاپ اسکناس می‌کنند.

یک پارادایم‌شکنی بی سابقه

در سال ۲۰۰۸ میلادی، شخصی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو اقدام به راه‌اندازی سیستم جدیدی کرد که بیت کوین نام داشت. بیت کوین تمام ویژگی‌های یک پول را دارد و تنها تفاوت آن، نداشتن حالت فیزیکی آن است. به عنوان مثال، دلار، ریال و پوند در بسیاری از نقاط جهان به شکل الکترونیکی و کدهای کامپیوتری ذخیره شده‌اند و هر کس که بخواهد می‌تواند آن را به شکل فیزیکی و اسکناس نیز داشته باشد. اما بیت کوین، صرفاً کدهای کامپیوتری است که فقط در دنیای اینترنت و شبکه بلاکچین حضور می‌یابد و قابل دسترسی به شکل فیزیکی آن نمی‌باشد. بیت کوین توانست با ساختارشکنی بی‌نظیری که داشت، شکل جدیدی از پول را پدید آورد. بدین صورت که مالکیت و تصاحب آن را از تمامی دولت‌ها، حکومت‌ها و نهادهای واسطه گرفت و یک شکل کاملاً مردمی و دموکراتیک از پول ایجاد کرد که «هیچ کس» ادعای مالکیت بر آن را ندارد. مالکیت بیت کوین به تمامی دارندگان آن تعلق دارد و این اولین جرقه برای ظهور کریپتوکارنسی‌ها یا ارز‌های رمزنگاری شده بود.

کریپتوکارنسی‌ها در حال رسیدن به توافق هستند!

بیت کوین، نخستین رمزارز در دنیای کریپتوکارنسی‌هاست. یک ارز دیجیتال در واقع یک دارایی دیجیتالی است که شبکه غیرمتمرکزی به نام بلاکچین آن را ثبت، ضبط و اداره می‌کند. فرق کریپتوکارنسی‌ها با دیگر شکل‌های پول‌ها در این است که هیچ سازمان، بانک یا نهاد دولتی و خصوصی، تسلط بر آن داشته و مدیریت و کنترل آن تماماً به عهده کاربران‌شنان می‌باشد.

 

یک سیستم کاملاً مردمی

در شبکه ارزهای دیجیتال، همه کاربران مستحق این هستند که در تائید کردن تراکنش‌های شبکه و کنترل و مدیریت آن نقش داشته باشند. بر خلاف سیستم‌های بانکی و مالی متمرکز که تنها چند سازمان خاص روی آن کنترل دارند، در سیستم ارزهای دیجیتال هیچ کسی حق دخالت منفرد در ساختار شبکه را ندارد. به این معنا که بر خلاف بانک‌ها، کسی نمی‌تواند تصمیم بگیرد که یک حساب مسدود شود یا دارایی آن کنترل گردد.

نقل و انتقالات مستقیم و بی‌واسطه

تفاوت دیگری که ارزهای دیجیتال یا رمزارزها با پول‌های سنتی دارند ایت است که انتقالات درون شبکه‌ای آن بدون دخالت شخص ثالث صورت می‌گیرد. به عنوان مثال اگر فرهاد بخواد مقداری از بیت‌کوین‌های خود را به فرشاد انتقال دهد، این تراکنش بصورت مستقیم از حساب فرهاد به حساب فرشاد انجام خواهد شد. این انتقال حتی اگر از کشوری به کشور دیگر باشد نیز به همین سادگی انجام خواهد شد و تنها کاری که انجام می‌شود این است که تمامی کاربران می‌توانند از صحت و سقم تراکنش مطمئن باشند. به مساله امنیت در شبکه بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر نیز خواهیم رسید. این موضوع را در ادامه و تحت عنوان «بلاکچین» بررسی خواهیم کرد.

شکل خاصی از مفهوم اعتماد

ایرادی که سیستم‌های متمرکز دارند این است که ما همواره برای اعتماد کردن به یکدیگر لازم است که حضور نهاد واسطه‌ای را در بین خودمان داشته باشیم. مثلاً برای ایجاد اعتماد بین نقل و انتقالات حساب‌های بانکی، بانک‌ها به عنوان نهادهای واسطه عمل می‌کنند. یا در شبکه‌های اجتماعی، عناصری مانند اینستاگرام، فیسبوک و … حضور دارند. اما اعتماد در شبکه ارزهای دیجیتال، بواسطه معماری بی‌نظیر آنها صورت می‌گیرد که آن را بی‌نیاز از حضور هرگونه نهاد واسطه اضافه‌ای می‌کند.